Tổng quan về chính sách thuế khoán hiện hành đối với hộ kinh doanh
Chính sách thuế khoán hiện nay đối với hộ kinh doanh là một hệ thống thuế đơn giản, trong đó các hộ kinh doanh sẽ phải nộp thuế theo một tỷ lệ cố định dựa trên doanh thu hoặc là công suất sản xuất mà họ dự kiến có. Hệ thống này nhằm tăng cường quản lý thuế trong lĩnh vực kinh doanh nhỏ, tạo điều kiện thuận lợi cho hộ kinh doanh trong việc nộp thuế cũng như giảm gánh nặng hành chính về thuế.
Lợi ích của chính sách thuế khoán bao gồm tính đơn giản và thuận tiện cho người nộp thuế. Các hộ kinh doanh có thể dự đoán được số tiền thuế phải nộp mà không phải tốn nhiều thời gian cho việc ghi chép sổ sách kế toán phức tạp. Thêm vào đó, nhờ vào chính sách này, chính phủ có thể thu thập thông tin tốt hơn về các hoạt động kinh doanh trong lĩnh vực phi chính thức, từ đó có những biện pháp hiệu quả hơn để quản lý và phát triển kinh tế. Tuy nhiên, chính sách thuế khoán cũng có những hạn chế. Một trong những vấn đề nổi bật là việc đánh giá chính xác doanh thu của các hộ kinh doanh. Do khó khăn trong việc kiểm tra và theo dõi, một số hộ có thể khai báo không chính xác doanh thu của mình.
Giới chức chính phủ đã áp dụng hình thức thuế khoán này nhằm mục tiêu hỗ trợ các hộ kinh doanh nhỏ và vừa, khuyến khích phát triển khu vực kinh tế tư nhân. Chính sách này không chỉ tiến gần tới việc tạo ra môi trường kinh doanh thuận lợi mà còn góp phần gia tăng nguồn thu cho ngân sách nhà nước. Tác động của hình thức thuế khoán đã được thể hiện rõ qua sự gia tăng của các hộ kinh doanh và sự phát triển của các dịch vụ cung ứng tại địa phương trong những năm qua.
Nghị quyết mới của Quốc hội về việc bỏ thuế khoán
Vào ngày 17 tháng 5 năm 2025, Quốc hội đã thông qua nghị quyết quan trọng liên quan đến việc bãi bỏ hình thức thuế khoán đối với hộ kinh doanh. Nghị quyết này đánh dấu một bước ngoặt trong chính sách thuế, nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho hộ kinh doanh và thúc đẩy phát triển kinh tế tư nhân tại Việt Nam. Quyết định bỏ thuế khoán được thực hiện nhằm thay đổi phương pháp quản lý thuế và phù hợp hơn với thực tiễn hoạt động kinh doanh của các hộ gia đình.
Nguyên nhân chính dẫn đến quyết định này có thể được xem xét từ nhiều phương diện. Đầu tiên, sự chuyển biến tích cực trong nhận thức về vai trò của kinh tế tư nhân đã dần trở nên rõ ràng hơn đối với sự phát triển kinh tế quốc gia. Hộ kinh doanh, với tư cách là một phần không thể thiếu trong nền kinh tế, đã góp phần đáng kể vào việc tạo ra việc làm và cung ứng hàng hóa, dịch vụ. Thêm vào đó, việc bãi bỏ thuế khoán sẽ giảm bớt gánh nặng tài chính, giúp hộ kinh doanh có thể tập trung vào phát triển và mở rộng quy mô hoạt động.
Thời gian áp dụng nghị quyết này từ ngày 1 tháng 1 năm 2026 là một sự thay đổi đáng chú ý, thay vì lùi lại như dự kiến trước đó vào tháng 7 năm 2026. Sự điều chỉnh này thể hiện quyết tâm của Quốc hội trong việc nhanh chóng thúc đẩy chuyển đổi mô hình thuế, đồng thời tôn trọng nhu cầu thực tiễn của hộ kinh doanh. Điều này hứa hẹn sẽ mang lại nhiều cơ hội phát triển cho các doanh nghiệp nhỏ và vừa, đồng thời góp phần vào quá trình phát triển bền vững của nền kinh tế Việt Nam.
Tác động của việc bỏ thuế khoán đến các hộ kinh doanh và nền kinh tế
Việc chính thức bỏ hình thức thuế khoán đối với các hộ kinh doanh từ ngày 1/1/2026 hứa hẹn sẽ mang lại những thay đổi quan trọng không chỉ cho chính các hộ kinh doanh mà còn cho nền kinh tế rộng lớn hơn. Đầu tiên, hình thức thuế khoán đã đặt ra những rào cản nhất định trong việc quản lý tài chính của hộ kinh doanh. Khi bỏ hình thức này, hộ kinh doanh sẽ được tăng cường tự do trong việc quản lý, sử dụng nguồn tài chính của mình, từ đó có thể tối ưu hóa chi phí và tăng cường hiệu quả hoạt động.
Bên cạnh đó, các hộ kinh doanh sẽ có động lực phát triển mạnh mẽ hơn. Không còn phải chịu sức ép từ thuế khoán, họ có khả năng tái đầu tư vào sản xuất, mở rộng quy mô hoặc cải tiến chất lượng dịch vụ. Điều này không chỉ giúp các hộ kinh doanh tăng trưởng mà còn tạo ra nhiều việc làm và nâng cao chất lượng cuộc sống cho người lao động.
Tuy nhiên, việc loại bỏ thuế khoán cũng kéo theo những thách thức không nhỏ. Các hộ kinh doanh sẽ phải thích nghi với cơ chế thuế mới, chẳng hạn như việc chuyển sang hình thức kê khai thuế theo doanh thu thực tế. Điều này đòi hỏi họ sẽ cần đến sự hỗ trợ về kiến thức tài chính và quan lý thuế một cách hợp lý hơn. Chính phủ và các cơ quan liên quan cần có những chương trình đào tạo, tư vấn để hỗ trợ các hộ kinh doanh trong quá trình chuyển đổi này.
Nhìn chung, bỏ thuế khoán là một bước đi đúng đắn để tạo ra một môi trường kinh doanh công bằng và cởi mở hơn, nhưng thành công của chính sách này đòi hỏi sự đồng hành và chuẩn bị tốt từ cả chính quyền và các hộ kinh doanh.
Triển vọng phát triển kinh tế tư nhân
Việc bỏ hình thức thuế khoán đối với hộ kinh doanh từ ngày 1/1/2026 dự kiến sẽ tạo ra nhiều cơ hội tích cực cho nền kinh tế tư nhân. Các hộ kinh doanh sẽ có cơ hội phát triển mạnh mẽ hơn khi không còn bị ràng buộc bởi các quy định về thuế khoán, điều này giúp họ có thể tập trung vào việc mở rộng hoạt động sản xuất và kinh doanh. Đặc biệt, môi trường kinh doanh sẽ được cải thiện, tạo điều kiện thuận lợi hơn cho các doanh nghiệp nhỏ và vừa tham gia vào thị trường.
Chế độ thuế mới hướng đến việc tạo ra một hệ thống công bằng hơn, kích thích sự ra đời của các mô hình kinh doanh sáng tạo và nâng cao khả năng cạnh tranh. Hộ kinh doanh có thể yên tâm đầu tư nhiều hơn vào nguồn nhân lực và công nghệ, từ đó nâng cao năng suất lao động và tăng trưởng bền vững. Những chính sách khuyến khích đầu tư vào lĩnh vực tư nhân cũng sẽ giúp giải phóng tiềm năng kinh tế, thu hút vốn đầu tư từ cả trong và ngoài nước.
Để đảm bảo sự phát triển bền vững của kinh tế tư nhân sau khi bỏ thuế khoán, sẽ cần có những biện pháp cụ thể từ phía nhà nước. Điều này bao gồm việc cải thiện hạ tầng kinh tế, đơn giản hóa các thủ tục hành chính và tạo ra những chính sách bảo vệ quyền lợi cho các hộ kinh doanh. Bên cạnh đó, cần có sự hỗ trợ ‘tiếp sức’ cho các doanh nghiệp trong việc chuyển đổi và thích ứng với mô hình thuế thu nhập mới, nhằm bảo đảm họ có thể khai thác tối đa cơ hội từ sự thay đổi này.
