1. Lộ trình áp dụng IFRS từng phần
Thông tư 99/2025/TT-BTC chính thức mở đường cho IFRS tại Việt Nam.
Các doanh nghiệp niêm yết, có vốn đầu tư nước ngoài hoặc quy mô lớn sẽ phải chuyển dần sang IFRS trong giai đoạn 2026–2030.
Trong thời gian đầu, doanh nghiệp có thể duy trì song song hai hệ thống báo cáo:
- Báo cáo theo chuẩn VAS phục vụ quản lý nội địa
- Báo cáo hợp nhất theo IFRS phục vụ tập đoàn hoặc nhà đầu tư nước ngoài
CFO cần sớm xây dựng chiến lược chuyển đổi IFRS từng phần để tránh bị động khi quy định bắt buộc mở rộng sau năm 2030.
2. Doanh thu ghi nhận theo mô hình 5 bước (IFRS 15)
Doanh thu không còn ghi nhận đơn thuần theo “thời điểm chuyển giao rủi ro” như trước mà áp dụng mô hình 5 bước chuẩn IFRS 15, gồm:
- Xác định hợp đồng với khách hàng
- Xác định nghĩa vụ thực hiện
- Xác định giá giao dịch
- Phân bổ giá giao dịch cho từng nghĩa vụ
- Ghi nhận doanh thu khi hoàn thành nghĩa vụ
Điều này yêu cầu doanh nghiệp rà soát toàn bộ chính sách bán hàng, hợp đồng và quy trình ghi nhận doanh thu, đặc biệt với ngành dịch vụ, xây dựng, thương mại điện tử hoặc sản phẩm có nhiều giai đoạn giao hàng.
3. Thay đổi lớn trong hệ thống tài khoản kế toán
Thông tư 99 đưa vào nhiều tài khoản mới để phản ánh chính xác hơn các nghiệp vụ kinh tế hiện đại:
- TK 137 – Doanh thu dồn tích
- TK 246 – Chi phí trả trước dài hạn
- TK 351 – Dự phòng nghĩa vụ
Một số tài khoản cũ như 711, 811 bị hợp nhất hoặc bãi bỏ.
Kế toán trưởng cần cập nhật phần mềm kế toán, hệ thống mapping tài khoản và danh mục sổ sách để đảm bảo số liệu không bị sai lệch khi chuyển đổi.
4. Thay đổi trong trình bày báo cáo tài chính
Báo cáo tài chính theo Thông tư 99 được thiết kế theo chuẩn IFRS-based, gồm:
- Báo cáo tình hình tài chính
- Báo cáo kết quả hoạt động toàn diện
- Báo cáo lưu chuyển tiền tệ
- Thuyết minh báo cáo tài chính
Ngoài ra, báo cáo mới có thêm phần “Thu nhập toàn diện khác (OCI)”, giúp phản ánh biến động vốn chủ sở hữu do chênh lệch tỷ giá, đánh giá lại tài sản hoặc công cụ tài chính.
CFO cần cập nhật form biểu mẫu, cấu trúc BCTC và hệ thống BI/ERP để đảm bảo dữ liệu trình bày đúng chuẩn.
5. Đánh giá lại tài sản theo giá trị hợp lý
Thông tư 99 cho phép doanh nghiệp lựa chọn mô hình giá trị hợp lý cho tài sản cố định và bất động sản đầu tư.
Việc áp dụng yêu cầu có phương pháp định giá rõ ràng, hồ sơ chứng minh, và thuyết minh chi tiết trong BCTC.
CFO nên chủ động làm việc với đơn vị thẩm định giá độc lập, đặc biệt trong năm tài chính 2026 – giai đoạn đầu áp dụng.
6. Công cụ tài chính và dự phòng nghĩa vụ (IFRS 9 & 37)
Thông tư 99 bổ sung chương riêng về công cụ tài chính và dự phòng nghĩa vụ – điều chưa có trong Thông tư 200.
- Phân loại công cụ tài chính theo mục đích sử dụng (nắm giữ đến đáo hạn, kinh doanh, sẵn sàng bán).
- Tính dự phòng nợ phải thu theo mô hình tổn thất tín dụng dự kiến (ECL) thay vì chờ nợ xấu thực tế.
- Ghi nhận sớm nghĩa vụ bảo hành, hợp đồng lỗ, cam kết pháp lý, theo chuẩn IFRS 37.
CFO cần cập nhật quy trình dự phòng và phối hợp chặt với kiểm toán để tránh chênh lệch khi soát xét BCTC.
7. Thay đổi trong kế toán chi phí
Chi phí bán hàng và quản lý doanh nghiệp sẽ được phân loại theo bản chất (by nature) thay vì theo chức năng (by function).
Một số chi phí trước đây ghi nhận ngay được chuyển sang vốn hóa hoặc phân bổ dài hạn.
CFO cần rà soát lại cấu trúc chi phí, giá vốn, và chính sách ghi nhận chi phí trả trước để phản ánh đúng hiệu quả kinh doanh.
8. Chuẩn hóa sổ kế toán và chứng từ điện tử
Thông tư 99 đồng bộ với Luật Giao dịch điện tử 2023 và Nghị định 87/2024/NĐ-CP, cho phép hoàn toàn số hóa sổ kế toán và chứng từ.
Doanh nghiệp có thể vận hành hệ thống kế toán 100% điện tử, miễn đáp ứng yêu cầu bảo mật, toàn vẹn dữ liệu và khả năng truy xuất.
Đây là cơ hội lớn để CFO và Kế toán trưởng triển khai chuyển đổi số kế toán, tiết kiệm chi phí và tăng tính minh bạch.
9. Yêu cầu thuyết minh rủi ro và công bố thông tin minh bạch
Thông tư 99 bắt buộc doanh nghiệp thuyết minh rủi ro tài chính, bao gồm:
- Rủi ro tỷ giá
- Rủi ro lãi suất
- Rủi ro tín dụng
- Rủi ro thanh khoản
Doanh nghiệp phải mô tả chính sách quản trị rủi ro tài chính, quy trình đo lường và biện pháp kiểm soát.
CFO nên chuẩn bị báo cáo quản trị rủi ro nội bộ, giúp lập và kiểm soát số liệu BCTC theo chuẩn mới.
10. Chuẩn bị chuyển đổi từ năm tài chính 2025
Doanh nghiệp được phép áp dụng sớm Thông tư 99 từ năm tài chính 2025 để thử nghiệm.
Năm 2025 sẽ là năm gốc chuyển đổi số dư tài khoản từ TT200 sang TT99, vì vậy Kế toán trưởng cần:
- Lập bảng đối chiếu tài khoản chuyển đổi
- Cập nhật phần mềm và danh mục sổ sách
- Đào tạo nhân sự kế toán, kiểm soát nội bộ và kiểm toán nội bộ
Việc chuẩn bị sớm giúp doanh nghiệp bước sang năm 2026 với hệ thống vận hành trơn tru, hạn chế sai sót khi lập BCTC đầu kỳ.
Gợi ý hành động cho CFO và Kế toán trưởng
- Thành lập tổ công tác IFRS nội bộ từ quý IV/2025.
- Rà soát hệ thống tài khoản và mapping dữ liệu từ TT200 sang TT99.
- Tổ chức đào tạo chuẩn mực mới cho toàn bộ đội ngũ kế toán.
- Cập nhật chính sách kế toán nội bộ (Accounting Manual).
- Làm việc sớm với đơn vị kiểm toán để thống nhất mẫu báo cáo năm 2026.
